{"id":395059,"date":"2023-04-12T18:20:00","date_gmt":"2023-04-12T12:50:00","guid":{"rendered":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/?p=395059"},"modified":"2023-04-13T10:47:43","modified_gmt":"2023-04-13T05:17:43","slug":"internet-of-things-in-hindi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/internet-of-things-in-hindi\/","title":{"rendered":"\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948?"},"content":{"rendered":"\n
\u0938\u0928\u094d 1999 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915 \u091c\u093f\u0928\u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0925\u093e \u0915\u0947\u0935\u093f\u0928 \u0915\u0947\u0935\u093f\u0928 \u090f\u0936\u094d\u091f\u0928 \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0902\u0938\u0947\u092a\u094d\u091f \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u2018Internet of Things\u2019 \u0930\u0916\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0924\u092c \u0935\u0939 P&G (\u091c\u094b \u0915\u0940 \u092c\u093e\u0926 \u092e\u0947\u0902 MIT\u2019s Auto-ID Center \u092c\u0928\u093e) \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093e\u092e \u0915\u093f\u092f\u093e \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0910\u0938\u093e \u0915\u093e\u0902\u0938\u0947\u092a\u094d\u091f \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0938\u092d\u0940 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u091c\u094b \u0915\u0940 \u0911\u0928 \u092f\u093e \u0911\u092b \u0938\u094d\u0935\u093f\u091a \u0938\u0947 \u091a\u0932\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0915\u0928\u0947\u0915\u094d\u091f \u0915\u0930 \u0926\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u092f\u0947 \u092f\u093e \u092b\u093f\u0930 \u090f\u0915 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0915\u0928\u0947\u0915\u094d\u091f \u0939\u094b \u0938\u0915\u0947\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947- \u092b\u093c\u094b\u0928, \u0915\u093e\u0930, \u0932\u0948\u0902\u092a, \u0915\u0949\u092b\u0940 \u092e\u0936\u0940\u0928 \u0906\u0926\u093f\u0964 Internet of things in Hindi \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u0938\u094d\u0924\u093e\u0930 \u0938\u0947 \u091c\u093e\u0928\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092f\u0939 \u092c\u094d\u0932\u0949\u0917 \u092a\u0922\u093c\u0947\u0902\u0964 <\/p>\n\n\n\n\n\n\n
\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u091c\u0930\u093f\u090f \u0915\u0908 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u094c\u0926\u094d\u092f\u094b\u0917\u093f\u0915\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0914\u0930 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0925 \u091c\u094b\u0921\u093c\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/strong> \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0928\u0947\u091f\u0935\u0930\u094d\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u0940 \u092c\u0921\u093c\u0940 \u0938\u092b\u0932\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0924\u0915\u0928\u0940\u0915 \u0915\u093e \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0938\u092d\u0940 \u0917\u0948\u091c\u0947\u091f\u094d\u0938 \u0914\u0930 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u093f\u0915 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u0906\u092a\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u094b\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0924\u0915\u0928\u0940\u0915 \u0915\u0940 \u092e\u0926\u0926 \u0938\u0947 \u091c\u094b\u0921\u093c\u0947 \u0917\u090f \u0938\u092d\u0940 \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938 \u090f\u0915 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u094b \u0921\u093e\u091f\u093e \u092d\u0947\u091c\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u090f\u0915 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0938\u0947 \u0921\u093e\u091f\u093e \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938 \u091f\u0947\u0915\u094d\u0928\u094b\u0932\u0949\u091c\u0940 \u0915\u0940 \u092e\u0926\u0926 \u0938\u0947 \u0939\u092e \u0932\u094b\u0917\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u091c\u093f\u0902\u0926\u0917\u0940 \u0906\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0938\u092e\u092f \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0947\u0939\u0926 \u0906\u0938\u093e\u0928 \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f\u0917\u0940\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u092e\u0926\u0926 \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u090f\u0915 \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938 \u092f\u093e \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0915\u094b \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0932\u093f\u0902\u0915 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0915\u0940 \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938\u0947\u091c \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0915\u0941\u091b \u092d\u0940 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0935\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947- \u0905\u0917\u0930 \u0915\u094b\u0908 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0918\u0930 \u092a\u0939\u0941\u0902\u091a\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u091a\u093e\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0915\u092e\u0930\u0947 \u0915\u093e \u090f\u0938\u0940 (AC) \u0911\u0928 \u0939\u094b \u091c\u093e\u090f \u0914\u0930 \u0918\u0930 \u092a\u0939\u0941\u0902\u091a\u0924\u0947 \u0939\u0940 \u0909\u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u093e \u0915\u092e\u0930\u093e \u090f\u0915\u0926\u092e \u0920\u0902\u0921\u093c\u093e \u092e\u093f\u0932\u0947 \u0924\u094b \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u091c\u0930\u093f\u090f \u0910\u0938\u093e \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0928\u0947\u091f\u0935\u0930\u094d\u0915 \u0915\u0940 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0915\u0940 \u0936\u0941\u0930\u0941\u0906\u0924 1982 \u0925\u0940\u0964 \u092e\u093e\u0930\u094d\u0915 \u0935\u0940\u091c\u093c\u0930 \u0915\u0947 1991 \u0915\u0947 \u092a\u0947\u092a\u0930, “\u0926 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0911\u092b\u093c \u0926 21\u0938\u094d\u091f \u0938\u0947\u0902\u091a\u0941\u0930\u0940”, \u0938\u093e\u0925 \u0939\u0940 \u0938\u093e\u0925 UbiComp \u0914\u0930 PerCom \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0936\u0948\u0915\u094d\u0937\u0923\u093f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u092e\u0949\u0921\u0932 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u0941\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964 <\/p>\n\n\n\n “\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938” \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0914\u0930 \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0936\u092c\u094d\u0926, \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u092a\u0940\u091f\u0930 \u091f\u0940. \u0932\u0941\u0908\u0938 \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u092d\u093e\u0937\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093e\u0936\u093f\u0902\u0917\u091f\u0928, \u0921\u0940\u0938\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093e\u0902\u0917\u094d\u0930\u0947\u0938\u0928\u0932 \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0915\u0949\u0915\u0938 \u092b\u093e\u0909\u0902\u0921\u0947\u0936\u0928 \u0915\u0947 15\u0935\u0947\u0902 \u0935\u093e\u0930\u094d\u0937\u093f\u0915 \u0935\u093f\u0927\u093e\u092f\u0940 \u0938\u092a\u094d\u0924\u093e\u0939\u093e\u0902\u0924 \u092e\u0947\u0902, \u0938\u093f\u0924\u0902\u092c\u0930 1985 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0936\u093f\u0924 \u0939\u0941\u0906\u0964 “\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938” \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0915\u094b \u0938\u094d\u0935\u0924\u0902\u0924\u094d\u0930 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0949\u0915\u094d\u091f\u0930 \u090f\u0902\u0921 \u0917\u0948\u0902\u092c\u0932 \u0915\u0947 \u0915\u0947\u0935\u093f\u0928 \u090f\u0936\u094d\u091f\u0928 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0917\u0922\u093c\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 1999 \u0915\u0947 \u0938\u092e\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0947\u0921\u093f\u092f\u094b-\u092b\u093c\u094d\u0930\u0940\u0915\u094d\u0935\u0947\u0902\u0938\u0940 \u0906\u0907\u0921\u0947\u0902\u091f\u093f\u092b\u093f\u0915\u0947\u0936\u0928 (RFID) \u0915\u094b \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b\u093c \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u092e\u093e\u0928\u093e \u0917\u092f\u093e, \u091c\u094b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094b \u0938\u092d\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f\u0917\u0924 \u091a\u0940\u091c\u093c\u094b\u0902 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092c\u0902\u0927\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0905\u0928\u0941\u092e\u0924\u093f \u0926\u0947\u0924\u093e\u0964 <\/p>\n\n\n\n Internet of things in Hindi \u0915\u0940 \u0915\u0941\u091b \u0916\u093e\u0938 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937\u0924\u093e\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0930\u094d\u091f\u093f\u092b\u093f\u0936\u093f\u092f\u0932 \u0907\u0902\u091f\u0947\u0932\u093f\u091c\u0947\u0902\u0938, \u0915\u0928\u0947\u0915\u094d\u091f\u093f\u0935\u093f\u091f\u0940, \u0938\u0947\u0902\u0938\u0930, \u090f\u0915\u094d\u091f\u093f\u0935 \u090f\u0902\u0917\u0947\u091c\u092e\u0947\u0902\u091f \u0914\u0930 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0936\u093e\u092e\u093f\u0932 \u0939\u0948-<\/p>\n\n\n\n Internet of things in Hindi \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f\u092b\u094b\u0928, \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f\u0935\u0949\u091a, \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u093f\u0915 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u091f\u0940\u0935\u0940, \u0935\u0949\u0936\u093f\u0902\u0917 \u092e\u0936\u0940\u0928 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0936\u0941\u0930\u0942 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0906\u092a\u0915\u094b \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u092a\u094d\u0932\u0947\u091f\u092b\u0949\u0930\u094d\u092e \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0938\u0902\u0935\u093e\u0926 (communicate) \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0926\u0926 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948-<\/p>\n\n\n\n \u0938\u0947\u0902\u0938\u0930 \u092f\u093e \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938 \u090f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u092e\u0941\u0916 \u0918\u091f\u0915 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0906\u092a\u0915\u094b \u0906\u0938\u092a\u093e\u0938 \u0915\u0947 \u0935\u093e\u0924\u093e\u0935\u0930\u0923 \u0938\u0947 \u0932\u093e\u0907\u0935 \u0921\u0947\u091f\u093e \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0926\u0926 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0938\u093e\u0927\u093e\u0930\u0923 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0928\u093f\u0917\u0930\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947\u0902\u0938\u0930 (simple temperature monitoring sensor) \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092f\u093e \u092f\u0939 \u0935\u0940\u0921\u093f\u092f\u094b \u092b\u0940\u0921 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u090f\u0915 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0938\u0947\u0902\u0938\u0930 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u094b \u0938\u0902\u0935\u0947\u0926\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0932\u093e\u0935\u093e \u0915\u0908 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923, \u092e\u094b\u092c\u093e\u0907\u0932 \u092b\u094b\u0928 \u090f\u0915 \u0910\u0938\u093e \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u091c\u0940\u092a\u0940\u090f\u0938, \u0915\u0948\u092e\u0930\u093e \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u0908 \u0938\u0947\u0902\u0938\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0938\u092d\u0940 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930\u093f\u0924 \u0921\u0947\u091f\u093e \u0915\u094b \u0915\u094d\u0932\u093e\u0909\u0921 \u0907\u092b\u093e\u0938\u094d\u091f\u094d\u0930\u0915\u094d\u091a\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0947\u091c\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0938\u0902\u091a\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u092d\u093f\u0928\u094d\u0928 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0938\u0947\u0902\u091f\u0930 \u0915\u094b \u0915\u094d\u0932\u093e\u0909\u0921 \u0938\u0947 \u091c\u094b\u0921\u093c\u093e \u091c\u093e\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u0907\u0928 \u0938\u0902\u091a\u093e\u0930 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u094b\u092c\u093e\u0907\u0932 \u092f\u093e \u0938\u0948\u091f\u0947\u0932\u093e\u0907\u091f \u0928\u0947\u091f\u0935\u0930\u094d\u0915, \u092c\u094d\u0932\u0942\u091f\u0942\u0925 WiFi, WAN \u0906\u0926\u093f \u0936\u093e\u092e\u093f\u0932 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n \u090f\u0915 \u092c\u093e\u0930 \u091c\u092c \u0935\u0939 \u0921\u0947\u091f\u093e \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0914\u0930 \u092f\u0939 \u0915\u094d\u0932\u093e\u0909\u0921 \u092a\u0930 \u092a\u0939\u0941\u0902\u091a \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0938\u0949\u092b\u094d\u091f\u0935\u0947\u092f\u0930 \u090f\u0915\u0924\u094d\u0930\u093f\u0924 \u0921\u0947\u091f\u093e \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092f\u0939 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u0947\u0935\u0932 \u0924\u093e\u092a\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0902\u091a \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u090f\u0938\u0940 \u092f\u093e \u0939\u0940\u091f\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0909\u0938\u0947 \u0930\u0940\u0921 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0915\u094b \u0905\u0902\u0924\u093f\u092e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u094b\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u091c\u094b \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092b\u094b\u0928 \u092a\u0930 \u0905\u0932\u093e\u0930\u094d\u092e \u0921\u093f\u0917\u0930 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u092f\u093e \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0908\u092e\u0947\u0932 \u092f\u093e \u0928\u094b\u091f\u093f\u092b\u093f\u0915\u0947\u0936\u0928 \u092d\u0947\u091c\u0915\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0947\u0964 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e \u0915\u094b \u0915\u092d\u0940 \u0915\u092d\u0940 \u090f\u0915 \u0907\u0902\u091f\u0930\u092b\u093c\u0947\u0938\u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0938\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0947 101 \u0938\u093f\u0938\u094d\u091f\u092e \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0901\u091a \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n Internet of things in Hindi \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u0941\u091b \u092a\u0949\u0907\u0902\u091f\u094d\u0938 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u092c\u0924\u093e\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902-<\/p>\n\n\n\n \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0910\u0938\u0947 \u0905\u0935\u0938\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0939\u092e \u091c\u094d\u092f\u093e\u0926\u093e \u090f\u092b\u094d\u092b\u093f\u0938\u0947\u0902\u091f\u0932\u0940 \u0915\u093e\u092e \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0947\u0902 \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0915\u0940 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0938\u092e\u092f \u0915\u0940 \u092c\u091a\u0924 \u0939\u094b, \u0914\u0930 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u092a\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u092d\u0940, \u0935\u0939\u0940\u0901 \u0939\u092e\u093e\u0930\u093e \u0915\u093e\u092e \u092d\u0940 \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0939\u094b \u091c\u093e\u092f\u0947\u0964 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0926\u0948\u0928\u093f\u0915 \u0938\u092e\u0938\u094d\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0938\u092e\u093e\u0927\u093e\u0928 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0926\u0926 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948 \u2013 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u093e\u0930\u094d\u0915\u093f\u0902\u0917 \u090f\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u093e\u0930\u094d\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0938\u094d\u092a\u0947\u0938 \u0916\u094b\u091c\u0928\u093e, \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0939\u094b\u092e \u090f\u0902\u091f\u0930\u091f\u0947\u0928\u092e\u0947\u0902\u091f \u0938\u093f\u0938\u094d\u091f\u092e \u0915\u094b \u0932\u093f\u0902\u0915 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0914\u0930 \u092b\u094d\u0930\u093f\u091c \u0915\u0947 \u0935\u0947\u092c\u0915\u0947\u092e \u0938\u0947 \u092f\u0947 \u091a\u0947\u0915 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0915\u0940 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0914\u0930 \u0926\u0942\u0927 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f \u092f\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902\u0964 \u090f\u0932\u0947\u0915\u094d\u0938\u093e \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u0917\u093e\u0928\u0947 \u091a\u0932\u0935\u093e\u0928\u093e\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0947 \u0905\u0915\u094d\u091f\u0942\u092c\u0930 2014 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u092a\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0930\u0942\u092a \u0928\u0940\u0924\u093f \u091c\u093e\u0930\u0940 \u0915\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0921\u093f\u091c\u093f\u091f\u0932 \u0907\u0902\u0921\u093f\u092f\u093e \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f \u0907\u0902\u0921\u093f\u092f\u093e \u092a\u0939\u0932 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0905\u092a\u094d\u0930\u0948\u0932 2015 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0941\u091b \u092e\u0949\u0921\u093f\u092b\u093f\u0915\u0947\u0936\u0928 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0907\u0938\u0947 \u091c\u093e\u0930\u0940 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0938 \u0928\u0940\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0924\u0939\u0924 2020 \u0924\u0915 15 \u092c\u093f\u0932\u093f\u092f\u0928 \u0905\u092e\u0947\u0930\u093f\u0915\u0940 \u0921\u0949\u0932\u0930 \u0915\u093e \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0909\u0926\u094d\u092f\u094b\u0917 \u092c\u0928\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092f\u094b\u091c\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 2020 \u0924\u0915 \u0906\u0902\u0927\u094d\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u0947\u0936 \u0915\u094b \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f IT \u0939\u092c \u092e\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0909\u0926\u094d\u0926\u0947\u0936\u094d\u092f \u0938\u0947 \u0906\u0902\u0927\u094d\u0930\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u0947\u0936 \u0915\u0940 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0928\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0928\u0940\u0924\u093f 2016 \u0915\u094b \u092e\u0902\u091c\u0942\u0930\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0940\u0964 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0907\u0935\u0947\u091f \u0915\u094d\u0937\u0947\u0924\u094d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0917\u0938\u094d\u0924 2015 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u093f\u0932\u093e\u092f\u0902\u0938 \u0915\u092e\u094d\u092f\u0941\u0928\u093f\u0915\u0947\u0936\u0902\u0938 \u0932\u093f\u092e\u093f\u091f\u0947\u0921 \u0928\u0947 \u0938\u0902\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0930\u093e\u091c\u094d\u092f \u0905\u092e\u0947\u0930\u093f\u0915\u093e \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u091c\u0947\u0938\u094d\u092a\u0930 \u091f\u0947\u0915\u094d\u0928\u094b\u0932\u0949\u091c\u0940\u091c \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u090f\u0915 \u0938\u0947\u091f\u0932\u092e\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0938\u0930\u094d\u0935\u093f\u0938 \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0935\u0947\u0936 \u0915\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0915\u094b\u0936\u093f\u0936 \u0915\u0940\u0964 <\/p>\n\n\n\n Internet of things in Hindi \u0915\u094b\u0930\u094d\u0938\u0947\u091c \u0915\u0947 \u0932\u0947\u0935\u0932 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902-<\/p>\n\n\n\n Internet of things in Hindi \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u091f\u0949\u092a \u091c\u0949\u092c \u092a\u094d\u0930\u094b\u092b\u093e\u0907\u0932\u094d\u0938 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902-<\/p>\n\n\n\n \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930, \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f\u092b\u094b\u0928, \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f\u0935\u093e\u091a, \u091f\u0948\u092c\u0932\u0947\u091f, \u092e\u093e\u0930\u094d\u0921\u0928 \u091f\u0940\u0935\u0940 \u0914\u0930 \u092a\u0939\u0928\u0928\u0947 \u092f\u094b\u0917\u094d\u092f \u0917\u0948\u091c\u0947\u091f\u094d\u0938 \u0938\u092d\u0940 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938\u00a0 \u0915\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0939\u093e\u0932\u093e\u0902\u0915\u093f, \u0930\u094b\u091c\u092e\u0930\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u091a\u0940\u091c\u0947\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0925\u0930\u094d\u092e\u094b\u0938\u094d\u091f\u0948\u091f\u094d\u0938 \u0914\u0930 \u0938\u094d\u092e\u094b\u0915 \u0921\u093f\u091f\u0947\u0915\u094d\u091f\u0930 \u0905\u092c \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f \u0939\u094b \u0930\u0939\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u091c\u094b \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p> <\/div> \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b\u093c \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0915\u094b \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092c\u093e\u0930 \u0915\u0947\u0935\u093f\u0928 \u090f\u0936\u094d\u091f\u0928 (Kevin Ashton) \u0928\u093e\u092e \u0915\u0947 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915 \u0928\u0947 1999 \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964\u00a0<\/p> <\/div> \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0926\u0941\u0928\u093f\u092f\u093e \u092d\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928 \u0905\u0930\u092c\u094b\u0902 \u092b\u093f\u091c\u093f\u0915\u0932 \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938\u0947\u0938 \u0915\u093e \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0938\u0947 \u091c\u0941\u0921\u093c\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u091c\u094b \u091a\u0940\u091c\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0938\u0947 \u091c\u0941\u0921\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0935\u094b \u0938\u094d\u092e\u093e\u0930\u094d\u091f \u0914\u0930 \u0924\u0947\u091c \u0939\u0948\u0902, \u0909\u0928\u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0907\u0915\u091f\u094d\u0920\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947, \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u092d\u0947\u091c\u0928\u0947 \u092f\u093e \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p> <\/div> <\/div>\n\n\n\n \u0909\u092e\u094d\u092e\u0940\u0926 \u0939\u0948, \u0915\u093f \u0907\u0938 \u092c\u094d\u0932\u0949\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u092a\u0915\u094b Internet of things in Hindi \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092d\u0940 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u092e\u093f\u0932 \u0917\u0908 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0906\u092a \u0935\u093f\u0926\u0947\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0930\u094d\u092c\u0928 \u0921\u093f\u091c\u093e\u0907\u0928\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u0924\u094b \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 Leverage Edu<\/strong> <\/a>\u090f\u0915\u094d\u0938\u092a\u0930\u094d\u091f\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 30 \u092e\u093f\u0928\u091f \u0915\u093e \u092b\u094d\u0930\u0940 \u0938\u0947\u0936\u0928 1800 572 000<\/strong> \u092a\u0930 \u0915\u0949\u0932 \u0915\u0930 \u092c\u0941\u0915 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"\u0938\u0928\u094d 1999 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915 \u091c\u093f\u0928\u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0925\u093e \u0915\u0947\u0935\u093f\u0928 \u0915\u0947\u0935\u093f\u0928 \u090f\u0936\u094d\u091f\u0928 \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0907\u0938 \u0915\u093e\u0902\u0938\u0947\u092a\u094d\u091f \u0915\u093e…\n","protected":false},"author":46,"featured_media":411765,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[7585],"tags":[],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/395059"}],"collection":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/users\/46"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=395059"}],"version-history":[{"count":7,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/395059\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":411767,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/395059\/revisions\/411767"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/media\/411765"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=395059"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=395059"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=395059"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u093e \u0907\u0924\u093f\u0939\u093e\u0938 <\/span><\/h2>\n\n\n\n
\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0940 \u0935\u093f\u0936\u0937\u0924\u093e\u090f\u0902 <\/span><\/h2>\n\n\n\n
\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093e\u092e \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948?<\/span><\/h2>\n\n\n\n
1. \u0938\u0947\u0902\u0938\u0930\/ \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938<\/span><\/h3>\n\n\n\n
2. \u0915\u0928\u0947\u0915\u094d\u091f\u093f\u0935\u093f\u091f\u0940<\/span><\/h3>\n\n\n\n
3. \u0921\u0947\u091f\u093e \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917<\/span><\/h3>\n\n\n\n
4. \u092f\u0942\u091c\u0930 \u0907\u0902\u091f\u0930\u092b\u0947\u0938<\/span><\/h3>\n\n\n\n
\u0915\u094c\u0928-\u0915\u094c\u0928 \u0938\u0947 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u093e \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u092c\u0928 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902?<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f?<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u092b\u093e\u092f\u0926\u0947 <\/span><\/h2>\n\n\n\n
\u092d\u093e\u0930\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0930\u0928\u0947\u091f \u0911\u092b \u0925\u093f\u0902\u0917\u094d\u0938 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f <\/span><\/h2>\n\n\n\n
IoT \u0915\u094b\u0930\u094d\u0938\u0947\u091c \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930<\/span><\/h2>\n\n\n\n
IoT \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u091f\u0949\u092a \u091c\u0949\u092c \u092a\u094d\u0930\u094b\u092b\u093e\u0907\u0932\u094d\u0938<\/span><\/h2>\n\n\n\n
FAQs<\/span><\/h2>\n\n\n\n