{"id":373472,"date":"2024-01-04T13:20:00","date_gmt":"2024-01-04T07:50:00","guid":{"rendered":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/?p=373472"},"modified":"2024-01-04T13:33:36","modified_gmt":"2024-01-04T08:03:36","slug":"stephen-hawking-biography-in-hindi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/stephen-hawking-biography-in-hindi\/","title":{"rendered":"Stephen Hawking Biography in Hindi: \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935 \u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092a\u0930\u093f\u091a\u092f"},"content":{"rendered":"\n
\u092e\u0936\u0939\u0942\u0930 \u0935 \u092e\u0939\u093e\u0928 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092a\u0939\u091a\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u092e\u094b\u0939\u0924\u093e\u091c \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0915\u093e\u092c\u093f\u0932\u093f\u092f\u0924 \u0915\u0947 \u092c\u0932 \u092a\u0930 \u0926\u0941\u0928\u093f\u092f\u093e \u0915\u094b \u0905\u092a\u0928\u0947 \u090a\u092a\u0930 \u0917\u0930\u094d\u0935 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u0908 \u092c\u093e\u0930 \u0905\u0935\u0938\u0930 \u0926\u093f\u090f \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0936\u093e\u0930\u0940\u0930\u093f\u0915 \u092a\u0930\u0947\u0936\u093e\u0928\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0935\u091c\u0942\u0926 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0910\u0938\u0947 \u0915\u093e\u092e \u0915\u093f\u0947\u090f, \u091c\u093f\u0938\u0915\u0940 \u0932\u094b\u0917 \u092c\u0938 \u0915\u0932\u094d\u092a\u0928\u093e \u0939\u0940 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0915\u0908 \u0916\u094b\u091c \u0910\u0938\u0940 \u0915\u0940 \u091c\u094b \u0928\u093e\u092e\u0941\u092e\u0915\u093f\u0928 \u0938\u0940 \u0932\u0917\u0924\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0906\u0907\u090f, \u0932\u0947 \u091a\u0932\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0906\u092a\u0915\u094b \u0907\u0928\u0915\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u0938\u092b\u093c\u0930 \u0915\u0940 \u0913\u0930\u0964 \u091c\u093e\u0928\u093f\u090f Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902\u0964<\/p>\n\n\n\n\n\n\n
Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u091c\u0928\u094d\u092e \u0907\u0902\u0917\u094d\u0932\u0948\u0902\u0921 \u092e\u0947\u0902 8 \u091c\u0928\u0935\u0930\u0940 1942 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0941\u0906 \u0925\u093e\u0964 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0928\u0947 \u091c\u092c \u091c\u0928\u094d\u092e \u0932\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e, \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u090f\u0915 \u091a\u093f\u0915\u093f\u0924\u094d\u0938\u093e \u0936\u094b\u0927\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e \u0925\u0947, \u0909\u0928\u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u092b\u094d\u0930\u0947\u0902\u0915 \u0925\u093e\u0964 \u0935\u0939\u0940\u0902 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u092e\u093e\u0924\u093e \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0907\u0938\u094b\u092c\u0947\u0932 \u0925\u093e \u0914\u0930 \u091c\u094b \u091a\u093f\u0915\u093f\u0924\u094d\u0938\u093e \u0905\u0928\u0941\u0938\u0902\u0927\u093e\u0928 \u0938\u0902\u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0938\u091a\u093f\u0935 \u0925\u0940\u0902\u0964 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0915\u0947 3 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0947 \u0914\u0930 \u0925\u0947. \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u090f\u0915 \u0938\u0902\u092a\u0928\u094d\u0928 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0938\u0947 \u0925\u0947\u0964<\/p>\n\n\n\n
\u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u091c\u092c \u0906\u0920 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0925\u0947 \u0924\u092c \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092a\u0930\u093f\u0935\u093e\u0930 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0938\u0947\u0902\u091f \u0905\u0932\u094d\u092c\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0915\u0930 \u0930\u0939\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0947 \u0914\u0930 \u092f\u0939\u093e\u0902 \u0915\u0947 \u0939\u0940 \u090f\u0915 \u0938\u094d\u0915\u0942\u0932 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0915\u093e \u0926\u093e\u0916\u093f\u0932\u093e \u0915\u0930\u0935\u093e \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e\u0964 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0938\u094d\u0915\u0942\u0932\u0940 \u0936\u093f\u0915\u094d\u0937\u093e \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0928\u0947 \u0911\u0915\u094d\u0938\u092b\u094b\u0930\u094d\u0921 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0926\u093e\u0916\u093f\u0932\u093e \u0932\u093f\u092f\u093e \u0914\u0930 \u092f\u0939\u093e\u0902 \u092a\u0930 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915\u0940 (Physics) \u0935\u093f\u0937\u092f \u092a\u0930 \u0905\u0927\u094d\u092f\u092f\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0915\u094b \u0917\u0923\u093f\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0925\u0940 \u0914\u0930 \u0935\u094b \u0907\u0938\u0940 \u0935\u093f\u0937\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0909\u0938 \u0935\u0915\u094d\u0924 \u0911\u0915\u094d\u0938\u092b\u094b\u0930\u094d\u0921 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u093e. \u092c\u093e\u0926 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u092b\u093f\u091c\u093f\u0915\u094d\u0938 \u0915\u094b \u091a\u0941\u0928\u093e\u0964<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u092b\u093f\u091c\u093f\u0915\u094d\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0921\u093f\u0917\u094d\u0930\u0940 \u0939\u093e\u0938\u093f\u0932 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0915\u0948\u0902\u092c\u094d\u0930\u093f\u091c \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0906\u0917\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0940\u0964 \u0938\u093e\u0932 1962 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0948\u092e\u094d\u092c\u094d\u0930\u093f\u091c \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0921\u093f\u092a\u093e\u0930\u094d\u091f\u092e\u0947\u0902\u091f \u0911\u092b \u090f\u092a\u094d\u0932\u093e\u0907\u0921 \u092e\u0948\u0925\u0947\u092e\u0948\u091f\u093f\u0915\u094d\u0938 \u090f\u0902\u0921 \u0925\u094d\u092f\u094b\u0930\u093f\u091f\u093f\u0915\u0932 \u092b\u093f\u091c\u093f\u0915\u0932\u00a0(\u0921\u0940\u090f\u090f\u092e\u091f\u0940\u092a\u0940) \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0923\u094d\u0921 \u0935\u093f\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0930\u093f\u0938\u0930\u094d\u091a \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964 Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0936\u093f\u0915\u094d\u0937\u093e \u0915\u0947 \u092c\u0932 \u092a\u0930 \u0939\u0940 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0928\u0947 \u0907\u0924\u0928\u0940 \u0916\u094d\u092f\u093e\u0924\u093f \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0915\u0940\u0964<\/p>\n\n\n\n 1963 \u092e\u0947\u0902 21 \u0935\u0930\u094d\u0937\u0940\u092f \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0938\u0947\u0939\u0924 \u092c\u093f\u0917\u0921\u093c\u0928\u0947 \u0932\u0917\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0915\u0940 \u092c\u093f\u0917\u0921\u093c\u0924\u0940 \u0939\u093e\u0932\u0924 \u0926\u0947\u0916 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u092a\u093f\u0924\u093e \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0905\u0938\u094d\u092a\u0924\u093e\u0932 \u0932\u0947 \u0917\u090f \u091c\u0939\u093e\u0902 \u092a\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u091c\u093e\u0902\u091a \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u0914\u0930 \u091c\u093e\u0902\u091a \u092e\u0947\u0902 \u092a\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0915\u093f \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0915\u094b \u090f\u092e\u093f\u092f\u094b\u091f\u094d\u0930\u094b\u092b\u093f\u0915 \u0932\u0947\u091f\u0930\u0932 \u0938\u094d\u0915\u094d\u0932\u0947\u0930\u094b\u0938\u093f\u0938 (amyotrophic lateral sclerosis (ALS) \u0928\u093e\u092e\u0915 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0936\u0930\u0940\u0930 \u0915\u0947 \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u0947 \u0927\u0940\u0930\u0947-\u0927\u0940\u0930\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0928\u093e \u092c\u0902\u0926 \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u0907\u0938 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u093e \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0907\u0932\u093e\u091c \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0938 \u0935\u0915\u094d\u0924 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0915\u0948\u092e\u094d\u092c\u094d\u0930\u093f\u091c \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0930 \u0930\u0939\u0947 \u0925\u0947\u0964 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u0907\u0938 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u094b \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0938\u092a\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u0940\u091a \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0906\u0928\u0947 \u0926\u093f\u092f\u093e\u0964 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0935\u091c\u0942\u0926 \u092d\u0940 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u0915\u094b \u092a\u0942\u0930\u093e \u0915\u093f\u092f\u093e \u0914\u0930 1965 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0940\u090f\u091a\u0921\u0940 \u0915\u0940 \u0921\u093f\u0917\u094d\u0930\u0940 \u0939\u093e\u0938\u093f\u0932 \u0915\u0940\u0964 \u092a\u0940\u090f\u091a\u0921\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0925\u0940\u0938\u093f\u0938 \u0915\u093e \u0936\u0940\u0930\u094d\u0937\u0915 \u2018\u092a\u094d\u0930\u0949\u092a\u0930\u094d\u091f\u0940\u091c \u0911\u092b \u090f\u0915\u094d\u0938\u092a\u093e\u0902\u0921\u093f\u0902\u0917 \u092f\u0942\u0928\u093f\u0935\u0930\u094d\u0938\u2018 \u0925\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0915\u0948\u0902\u092c\u094d\u0930\u093f\u091c \u0938\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u092d\u0940 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0907\u0938 \u0915\u0949\u0932\u0947\u091c \u0938\u0947 \u091c\u0941\u0921\u093c\u0947 \u0930\u0939\u0947 \u0914\u0930 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u090f\u0915 \u0936\u094b\u0927\u0915\u0930\u094d\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939\u093e\u0902 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964 \u091c\u093e\u0928\u093f\u090f, Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0948\u0938\u093e \u0930\u0939\u093e \u0909\u0928\u0915\u093e \u0915\u0930\u093f\u092f\u0930\u0964<\/p>\n\n\n\n Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e 6 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0916\u094b\u091c\u0947\u0902 \u0915\u0940 \u0917\u092f\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0948-<\/p>\n\n\n\n \u0938\u093f\u0902\u0917\u0941\u0932\u0948\u0930\u093f\u091f\u0940 \u0915\u093e \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 (Theory of Singularity) \u2013 1970<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0906\u0907\u0902\u0938\u094d\u091f\u0940\u0928 \u0915\u0947 \u0917\u0941\u0930\u0941\u0924\u094d\u0935\u093e\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u0915\u0947 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 \u092d\u0940 \u0938\u093f\u0902\u0917\u0941\u0932\u0948\u0930\u093f\u091f\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0924\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0909\u0928\u0915\u093e \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 \u092f\u0939 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u091f\u093e\u0907\u092e \u0914\u0930 \u0938\u094d\u092a\u0947\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092d\u093e\u0930\u0940 \u092a\u093f\u0902\u0921 \u0915\u0940 \u0935\u091c\u0939 \u0938\u0947 \u091c\u094b \u091d\u094b\u0932 \u092a\u0921\u093c \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0935\u0939\u0940 \u0917\u0941\u0930\u0941\u0924\u094d\u0935\u093e\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u0939\u0948\u0964 \u092b\u093f\u0930 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u094b \u0936\u094b\u0927 \u0915\u0947 \u0926\u094c\u0930\u093e\u0928 \u092a\u0924\u093e \u091a\u0932\u093e \u0915\u093f \u092c\u093f\u0917-\u092c\u0948\u0902\u0917 \u0926\u0930\u0905\u0938\u0932 \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0939\u094b\u0932 \u0915\u093e \u0909\u0932\u091f\u093e \u092a\u0924\u0928 \u0939\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u092a\u0947\u0928\u0930\u094b\u091c\u093c \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u092e\u093f\u0932\u0915\u0930 1970 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0936\u094b\u0927\u092a\u0924\u094d\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0914\u0930 \u0926\u0930\u094d\u0936\u093e\u092f\u093e \u0915\u093f \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f \u0938\u093e\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u0924\u093e \u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u092f\u0947 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0939\u094b\u0932 \u0915\u0947 \u0915\u0947\u0902\u0926\u094d\u0930 (\u0938\u093f\u0902\u0917\u0941\u0932\u0948\u0930\u093f\u091f\u0940) \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0936\u0941\u0930\u0941 \u0939\u0941\u0906 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0939\u094b\u0932 \u0915\u093e \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 – 1971-74<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0915\u0949\u0938\u094d\u092e\u093f\u0915 \u0907\u0928\u094d\u092b\u094d\u0932\u0947\u0936\u0928 \u0925\u094d\u092f\u094b\u0930\u0940 – 1982<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u092f\u0939 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 \u0938\u093e\u0932 1980 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0932\u0928 \u0917\u0941\u0925 (Alan Guth) \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0926\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e \u0914\u0930 \u0935\u0939 \u0925\u093e \u0915\u093f \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915 \u0915\u094b\u0938\u094d\u092e\u094b\u0932\u094b\u091c\u0940 \u092e\u0947\u0902, \u0915\u0949\u0938\u094d\u092e\u093f\u0915 \u0907\u0928\u094d\u092b\u094d\u0932\u0947\u0936\u0928 \u0935\u0939 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u092e\u0939\u093e\u0935\u093f\u0938\u094d\u092b\u094b\u091f \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0936\u0940\u0918\u094d\u0930 \u0939\u0940 \u092b\u0948\u0932 \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0932\u093e\u0935\u093e, \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0915\u094d\u0935\u093e\u0902\u091f\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0924\u093e\u0930-\u091a\u0922\u093c\u093e\u0935 (quantum fluctuations) \u0915\u0940 \u0917\u0923\u0928\u093e \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n 4. \u092f\u0942\u0928\u093f\u0935\u0930\u094d\u0938 \u0915\u093e \u0935\u0947\u0935 \u092b\u093c\u0902\u0915\u094d\u0936\u0928 \u092a\u0930 \u092e\u0949\u0921\u0932 – 1983<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0917\u0941\u0930\u0941\u0924\u094d\u0935\u093e\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u0915\u0947 \u090f\u0915 \u0915\u094d\u0935\u093e\u0902\u091f\u092e \u0925\u094d\u092f\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0941\u091a\u093f \u0930\u0916\u0924\u0947 \u0925\u0947 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u091c\u0947\u092e\u094d\u0938 \u0939\u093e\u0930\u094d\u091f\u0932\u0947 (James Hartle) \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 1983 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u093e\u0930\u094d\u091f\u0932\u0947-\u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0938\u094d\u091f\u0947\u091f (Hartle-Hawking state) \u092e\u0949\u0921\u0932 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0936\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u092f\u0939 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 \u0915\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u092e\u092f \u092e\u0939\u093e\u0935\u093f\u0938\u094d\u092b\u094b\u091f (Big Bang) \u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u092e\u094c\u091c\u0942\u0926 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u093e \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u0915\u0940 \u0936\u0941\u0930\u0941\u0906\u0924 \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093e\u0930\u0923\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925\u0939\u0940\u0928 \u0939\u0948\u0964 \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u092f \u092f\u093e \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092e\u0902\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0930\u0902\u092d\u093f\u0915 \u0938\u0940\u092e\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n 5. \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u0935\u093f\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u091f\u0949\u092a-\u0921\u093e\u0909\u0928 \u0925\u094d\u092f\u094b\u0930\u0940 – 2006<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0925\u0949\u092e\u0938 \u0939\u0930\u094d\u091f\u094b\u0917 (Thomas Hertog) \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 2006 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 “top-down cosmology” \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0915\u0939\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0905\u0928\u0942\u0920\u0940 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0930\u0902\u092d\u093f\u0915 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0925\u0940, \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0915\u0908 \u0938\u0902\u092d\u093e\u0935\u093f\u0924 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0930\u0902\u092d\u093f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0905\u0924\u093f\u092a\u0935\u093f\u0924\u094d\u0930\u0924\u093e \u0936\u093e\u092e\u093f\u0932 \u0925\u0940\u0964 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u0915\u0939\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092c\u094d\u0930\u0939\u094d\u092e\u093e\u0902\u0921 \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0941\u0930\u0941\u0924\u094d\u0935\u093e\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 \u091c\u0948\u0938\u0940 \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u0935\u0939 \u0928\u0908 \u0930\u091a\u0928\u093e\u090f\u0901 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0909\u0938\u0947 \u0908\u0936\u094d\u0935\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0940 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f \u0915\u0940 \u0938\u0939\u093e\u092f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u092a\u093e\u0938 13 \u0921\u093f\u0917\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u0902 \u0925\u0940\u0902\u0964 Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u093e\u092a\u094d\u0924 \u092a\u0941\u0930\u0938\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0914\u0930 \u0938\u092e\u094d\u092e\u093e\u0928\u0964<\/p>\n\n\n\n 1965 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0928\u0947 \u091c\u0947\u0928 \u0935\u093e\u0907\u0932\u094d\u0921 \u0938\u0947 \u0936\u093e\u0926\u0940 \u0915\u0930 \u0932\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u091c\u0947\u0928 \u0914\u0930 \u0939\u0949\u0902\u0915\u093f\u0917 \u0915\u0947 \u0915\u0941\u0932 \u0924\u0940\u0928 \u092c\u091a\u094d\u091a\u0947 \u0925\u0947 \u0914\u0930 \u0907\u0928\u0915\u0947 \u0928\u093e\u092e \u0930\u0949\u092c\u0930\u094d\u091f, \u0932\u0941\u0938\u0940 \u0914\u0930 \u0924\u0940\u092e\u0941\u0925\u093f\u092f\u0938 \u0939\u0948\u0964 1995 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0928\u0947 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0936\u093e\u0926\u0940 \u0907\u0932\u0947\u0928 \u092e\u0947\u0938\u0928 \u0938\u0947 \u0915\u0940 \u0925\u0940\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0928\u0947 \u0915\u0908 \u0915\u093f\u0924\u093e\u092c\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u0940 \u0925\u0940\u0902 \u0914\u0930 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092f\u0947 \u0915\u093f\u0924\u093e\u092c \u0905\u0902\u0924\u0930\u093f\u0915\u094d\u0937 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0937\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0940 \u0932\u093f\u0916\u0940 \u0917\u0908 \u0925\u0940\u0902\u0964 Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e \u091c\u093e\u0928\u0947\u0902\u0917\u0947 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0932\u093f\u0916\u0940 \u0917\u0908 \u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902\u0964<\/p>\n\n\n\n 2014 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u092e\u0942\u0935\u0940 \u092c\u0928\u093e\u0908 \u0917\u0908 \u0925\u0940, \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0928\u093e\u092e \u201c\u0926 \u0925\u094d\u092f\u094b\u0930\u0940 \u0911\u092b \u090f\u0935\u0930\u0940\u0925\u093f\u0902\u0917\u2019\u0964 \u0907\u0938 \u092b\u093f\u0932\u094d\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u091c\u093f\u0902\u0926\u0917\u0940 \u0915\u0947 \u0938\u0902\u0918\u0930\u094d\u0937 \u0915\u094b \u0926\u093f\u0916\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e \u0914\u0930 \u092c\u0924\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e \u0915\u093f \u0915\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0938\u0947 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0938\u092a\u0928\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092a\u0942\u0930\u093e \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0938\u0947 \u0939\u0949\u0932\u0940\u0935\u0941\u0921 \u0915\u0947 \u0921\u093e\u092f\u0930\u0947\u0915\u094d\u091f\u0930 \u091c\u0947\u092e\u094d\u0938 \u092e\u093e\u0930\u094d\u0936 \u0928\u0947 \u0921\u093e\u092f\u0930\u0947\u0915\u094d\u091f \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u0927\u0928 14 \u092e\u093e\u0930\u094d\u091a 2018 \u0915\u094b 76 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0940 \u0906\u092f\u0941 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0941\u0906 \u0925\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n Stephen Hawking Biography in Hindi \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e \u091c\u093e\u0928\u0947\u0902\u0917\u0947 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u0935\u094b \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0935\u093f\u091a\u093e\u0930 \u091c\u094b \u0906\u092a\u0915\u094b \u091c\u093c\u093f\u0928\u094d\u0926\u0917\u0940 \u091c\u0940\u0928\u0947 \u0915\u093e \u090f\u0915 \u0928\u092f\u093e \u0922\u0902\u0917 \u0926\u0947\u0902\u0917\u0947\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0938\u093e\u0932 2001 \u0915\u0940 \u091c\u0928\u0935\u0930\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0906\u090f \u0925\u0947 \u0914\u0930 \u092f\u0939 16 \u0926\u093f\u0928 \u0915\u093e \u0926\u094c\u0930\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0907\u0938 \u0926\u094c\u0930\u0947 \u0938\u0947 \u0932\u094c\u091f\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0915\u094b \u0936\u093e\u0928\u0926\u093e\u0930 \u092c\u0924\u093e\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964<\/p> <\/div> \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u094b \u092e\u094b\u091f\u0930 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0930\u0949\u0928 \u0928\u093e\u092e \u0915\u0940 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0925\u0940\u0964 \u0907\u0938 \u092c\u0940\u092e\u093e\u0930\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0928\u0941\u0937\u094d\u092f \u0915\u093e \u0928\u0930\u094d\u0935\u0938 \u0938\u093f\u0938\u094d\u091f\u092e \u0927\u0940\u0930\u0947-\u0927\u0940\u0930\u0947 \u0916\u0924\u094d\u092e \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0936\u0930\u0940\u0930 \u0915\u0947 \u092e\u0942\u0935\u092e\u0947\u0902\u091f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0914\u0930 \u0915\u092e\u094d\u092f\u0941\u0928\u093f\u0915\u0947\u0936\u0928 \u092a\u093e\u0935\u0930 \u0938\u092e\u093e\u092a\u094d\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p> <\/div> \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0928\u0947 \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0939\u094b\u0932 \u0915\u0940 \u092d\u094c\u0924\u093f\u0915\u0940 \u092a\u0930 \u0915\u093e\u092e \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0938\u094d\u0924\u093e\u0935\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0915\u093f \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0939\u094b\u0932 \u0909\u092a-\u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0915\u0923\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0924\u094d\u0938\u0930\u094d\u091c\u0928 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0917\u0947 \u091c\u092c \u0924\u0915 \u0915\u093f \u0935\u0947 \u0905\u0902\u0924\u0924\u0903 \u0935\u093f\u0938\u094d\u092b\u094b\u091f \u0928 \u0915\u0930\u0947\u0902\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u091c\u094d\u092f\u093e\u0926\u093e \u092c\u093f\u0915\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0940 \u0915\u093f\u0924\u093e\u092c\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0932\u093f\u0916\u0940\u0902, \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927 \u090f \u092c\u094d\u0930\u0940\u092b \u0939\u093f\u0938\u094d\u091f\u094d\u0930\u0940 \u0911\u092b \u091f\u093e\u0907\u092e: \u092b\u094d\u0930\u0949\u092e \u0926 \u092c\u093f\u0917 \u092c\u0948\u0902\u0917 \u091f\u0942 \u092c\u094d\u0932\u0948\u0915 \u0939\u094b\u0932\u094d\u0938 (1988) \u0925\u0940\u0964<\/p> <\/div> \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0935\u093f\u0932\u093f\u092f\u092e \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u091c\u0928\u094d\u092e 8 \u091c\u0928\u0935\u0930\u0940, 1942 \u0915\u094b \u0907\u0902\u0917\u094d\u0932\u0948\u0902\u0921 \u0915\u0947 \u0911\u0915\u094d\u0938\u092b\u093c\u094b\u0930\u094d\u0921 \u092e\u0947\u0902 \u092b\u094d\u0930\u0947\u0902\u0915 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u093e\u092c\u0947\u0932 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0926\u0902\u092a\u0924\u094d\u0924\u093f \u0915\u0947 \u0918\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0941\u0906 \u0925\u093e\u0964<\/p> <\/div> \u0909\u0928\u0915\u0940 \u092a\u0924\u094d\u0928\u0940 \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u091c\u0947\u0928 \u0935\u093f\u0932\u094d\u0921\u0947 \u0925\u093e\u0964<\/p> <\/div> <\/div>\n\n\n\n \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0909\u092e\u094d\u092e\u0940\u0926 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0906\u092a \u0938\u092d\u0940 \u0915\u094b Stephen Hawking Biography in Hindi \u0915\u0947 \u0907\u0938 \u092c\u094d\u0932\u0949\u0917 \u0938\u0947 \u0909\u0928\u0915\u0947 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u092e\u093f\u0932\u0940 \u0939\u094b\u0917\u0940\u0964 \u092f\u0926\u093f \u0906\u092a \u0935\u093f\u0926\u0947\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0922\u093c\u093e\u0908 \u0915\u0930\u0928\u093e \u091a\u093e\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u094b 1800572000<\/strong> \u092a\u0930 \u0915\u0949\u0932 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 Leverage Edu<\/strong><\/a> \u0915\u0947 \u090f\u0915\u094d\u0938\u092a\u0930\u094d\u091f\u094d\u0938 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 30 \u092e\u093f\u0928\u091f \u0915\u093e \u092b\u094d\u0930\u0940 \u0938\u0947\u0936\u0928 \u092c\u0941\u0915 \u0915\u0940\u091c\u093f\u090f \u0914\u0930 \u092c\u0947\u0939\u0924\u0930 \u0917\u093e\u0907\u0921\u0947\u0902\u0938 \u092a\u093e\u0907\u090f\u0964<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"\u092e\u0936\u0939\u0942\u0930 \u0935 \u092e\u0939\u093e\u0928 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u092a\u0939\u091a\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u092e\u094b\u0939\u0924\u093e\u091c \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0940…\n","protected":false},"author":31,"featured_media":469849,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[22682,24249],"tags":[],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/373472"}],"collection":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/users\/31"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=373472"}],"version-history":[{"count":8,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/373472\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":469850,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/373472\/revisions\/469850"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/media\/469849"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=373472"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=373472"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/leverageedu.com\/blog\/hi\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=373472"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}\u0915\u0948\u0938\u0947 \u092c\u093f\u0917\u0921\u093c\u0940 \u0925\u0940 \u0938\u0947\u0939\u0924<\/span><\/h2>\n\n\n
\u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u092c\u0947\u092e\u093f\u0938\u093e\u0932 \u0915\u0930\u093f\u092f\u0930<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\n
1979 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0915\u0948\u092e\u094d\u092c\u094d\u0930\u093f\u091c \u092e\u0947\u0902 \u0917\u0923\u093f\u0924 \u0915\u0947 \u0932\u0941\u0915\u093e\u0938\u093f\u092f\u0928 \u092a\u094d\u0930\u094b\u092b\u0947\u0938\u0930 (Lucasian Professor) \u0928\u093f\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e, \u091c\u094b \u0915\u093f \u0926\u0941\u0928\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0938\u093f\u0926\u094d\u0927 \u0905\u0915\u093e\u0926\u092e\u0940 \u092a\u0926 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938 \u092a\u0926 \u092a\u0930 \u0907\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0938\u093e\u0932 2006 \u0924\u0915 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964<\/li>\n<\/ul>\n\n\n\n\u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0916\u094b\u091c\u0947\u0902<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\n
Stephen Hawking in Hindi \u0915\u0947 \u092a\u0941\u0930\u0938\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0914\u0930 \u0938\u092e\u094d\u092e\u093e\u0928<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\n
\u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u093e \u0928\u093f\u091c\u0940 \u091c\u0940\u0935\u0928<\/span><\/h2>\n\n\n
\u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0932\u093f\u0916\u0940\u0902 \u092a\u0941\u0938\u094d\u0924\u0915\u0947\u0902<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\n
\u0926 \u0925\u094d\u092f\u094b\u0930\u0940 \u0911\u092b \u090f\u0935\u0930\u0940\u0925\u093f\u0902\u0917 <\/span><\/h2>\n\n\n
\u0928\u093f\u0927\u0928<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\u0938\u094d\u091f\u0940\u092b\u0928 \u0939\u0949\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u0905\u0926\u094d\u092d\u0941\u0924 \u0935\u093f\u091a\u093e\u0930<\/span><\/h2>\n\n\n\n
\n
FAQs<\/span><\/h2>\n\n\n\n